Trong thần thoại Sumer cổ đại, Ereshkigal là Nữ vương của Địa phủ và là chị gái của nữ thần Inanna.[2] Inanna và Ereshkigal đại diện cho hai thái cực đối lập. Inanna là Nữ vương Thiên giới, còn Ereshkigal là nữ vương của thế giới ngầm.[4] Ereshkigal đóng một vai trò rất nổi bật và quan trọng trong hai truyền thuyết dưới đây.

Inanna xuống Địa ngục

Huyền thoại đầu tiên có mặt Ereshkigal là từ bài thơ sử thi Sumer cổ đại "Inanna xuống Địa Ngục". Trong bài thơ, Innana xuống Địa ngục Kur để tìm cách chinh phục lãnh địa của chị gái. Khi Innana đòi qua cổng Địa ngục, Ereshkigal ra lệnh cho người gác cổng cho bà đi qua từng cánh cổng một, cứ mỗi lần qua cổng lại phải cởi bỏ một món trang phục, đại diện cho một thứ quyền năng mà bà sở hữu. Khi qua cánh cổng thứ bảy cuối cùng, Inanna hoàn toàn trần trụi và bị tước hết sức mạnh. Bà bị bảy phán quan Địa ngục phán tội kiêu ngạo và bị đánh chết, xác bị treo lên móc câu. Ba ngày sau, hầu cận của Inanna là nữ thần Ninshubur cầu xin các vị thần mang Inanna trở lại, nhưng tất cả bọn họ đều từ chối ngoại trừ Enki. Ông đã phái hai sinh vật vô tính xuống giải cứu Inanna. Chúng hộ tống Inanna ra khỏi Địa ngục, nhưng các con quỷ hộ pháp Địa ngục galla đi theo bà để bắt một người khác xuống để thay thế. Inanna thấy người chồng Dumuzid không khóc thương trước cái chết của mình nên đã để cho quỷ galla kéo ông xuống Địa ngục. Dumuzid cuối cùng được phép trở lại thiên đường trong nửa năm, còn chị gái ông Geshtinanna phải thay phiên ở lại địa ngục trong thời gian đó, dẫn đến chu kỳ của các mùa trong năm.[5]

Kết hôn với Nergal

Truyền thuyết khác là câu chuyện về Nergal, vị thần của dịch bệnh, chết chóc và chiến tranh[6]. Một lần, các vị thần tổ chức một bữa tiệc, Ereshkigal là nữ vương của Địa ngục nên không thể đến tham dự. Bà cử tể tướng Namtar đến thay thế vị trí của mình. Ông được tất cả các vị thần khác kính trọng, ngoại trừ Nergal, vị thần này đã không đứng dậy để chào mừng. Ereshkigal giận dữ bắt Nergal phải xuống Địa ngục để chuộc tội.

Trong một phiên bản, Nergal đi xuống Địa ngục cùng với 14 con quỷ. Khi đến nơi, ông bị bắt đi qua bảy cánh cổng để tước đi hết các quyền phép cho đến khi trần trụi. Nhưng ở mỗi cánh cổng, Nergal đối phó bằng cách giao ra hai con quỷ thay vì trang phục của mình. Khi đến trước ngai vàng, ông quật ngã Namtar và kéo Ereshkigal xuống sàn. Ông định chém chết Ereshkigal bằng rìu nhưng bà xin tha, hứa sẽ làm vợ ông và cùng nhau san sẻ quyền lực. Ông đồng ý. Tuy nhiên, Nergal vẫn phải rời khỏi thế giới ngầm trong sáu tháng, vì vậy Ereshkigal trả lại cho ông ta những con quỷ và cho phép ông lên mặt đất trong thời gian đó, sau đó lại trở về với bà. Huyền thoại này nhằm giải thích cho lí do tại sao các cuộc chiến tranh xảy ra theo các mùa.[7]

Trong các truyền thuyết sau này, Nergal xuống Địa ngục theo lời chỉ dẫn của Enki. Ông được cảnh báo rằng không được ngồi, ăn, uống hoặc tắm rửa ở Địa ngục, cũng như không được ngủ với Ereshkigal. Tuy nhiên, mặc dù làm theo tất cả mọi chỉ dẫn, nhưng Nergal vẫn bị nữ thần cám dỗ và ngủ với bà trong sáu ngày. Vào ngày thứ bảy, ông trốn thoát trở lại mặt đất, khiến Ereshkigal khổ sở. Namtar được cử đi để mang Nergal trở lại, nhưng Enki đã cải trang cho ông thành một vị thần khác khiến Namtar bị qua mặt. Ereskhigal phát hiện ra và bắt Nergal quay lại Địa ngục một lần nữa. Lần này Nergal trở về một mình, giận dữ ném Ereskhigal xuống khỏi ngai vàng, nhưng rồi họ lại ngủ với nhau thêm sáu ngày nữa. Sau đó, Nergal trở thành chồng của Ereshkigal.[8]